Dwór i park dworski w Bożej Woli

W malowniczym powiecie grodziskim, zaledwie kilkadziesiąt kilometrów od Warszawy, znajduje się urokliwy zabytek architektoniczny – Dwór w Bożej Woli wraz z otaczającym go parkiem. To miejsce o bogatej historii, sięgającej XIX wieku, które zachwyca swoją klasyczną architekturą i atmosferą dawnej szlacheckiej posiadłości. Położony w gminie Baranów dwór stanowi doskonały przykład polskiej architektury dworskiej, a jego historia odzwierciedla losy wielu podobnych obiektów na ziemiach polskich. Dziś dwór pełni funkcję ośrodka konferencyjno-formacyjnego, ale nadal zachwyca swoim wyglądem i otoczeniem, przyciągając miłośników historii i architektury.

Historia dworu w Bożej Woli

Historia dworu w Bożej Woli jest fascynująca i pełna zwrotów akcji. W XVI wieku tereny te należały do Siennicy, natomiast w XVII i XVIII wieku przeszły w ręce rodziny Rudzieńskich. Pierwszy dwór został wybudowany około połowy XIX wieku, dokładniej w 1864 roku. Wcześniej na terenie Bożej Woli znajdowała się inna posiadłość – drewniany dwór, który prawdopodobnie został odebrany właścicielom za udział w powstaniu styczniowym.

W 1872 roku dwór i folwark należały do Jana Małaszkiewicza i Ludwika Rychtera. Następnie majątek przechodził przez ręce wielu właścicieli. W 1879 roku dobra nabył Gustaw Zieliński, a w 1899 roku Ludwik Mycielski, który w 1905 roku odsprzedał je Franciszkowi Kozłowskiemu. Do 1909 roku właścicielem majątku była m.in. rodzina de Poths, a następnie m.in. Czesław Tabor, fabrykant pochodzący z Czech, będący właścicielem fabryki zapałek w Błoniu.

Jeszcze przed I wojną światową dobra objęła Maria Grimm, od której odkupił je Henryk Gustaw Brzeski. W 1927 roku majątek przejęła Irena z Aleksandrowiczów Żółkiewska. W 1939 roku okrojony majątek nabył Wacław Gajewski, który gospodarował tu do 1956 roku. W 1976 roku dwór i park kupili Danuta i Ryszard Chwalczykowie, którzy z pomocą brata Ryszarda, ks. Mieczysława Janusza Chwaluczyka, profesora antropologii na Uniwersytecie Lavala w Kanadzie, doprowadzili posiadłość do bardzo dobrego stanu.

W 1992 roku dwór został przekazany Stowarzyszeniu Doskonalenia Umiejętności w Warszawie. Od tego czasu w dworku działa Centrum Konferencyjno-Formacyjne zarządzane przez Stowarzyszenie Podnoszenia Kwalifikacji Kobiet, a opiekę od strony duchowej sprawuje Opus Dei.

Architektura i wygląd dworu

Dwór w Bożej Woli został przebudowany i rozbudowany w 1902 roku, a następnie przeszedł kolejną przebudowę i rozbudowę w 1975 roku. Budynek został wzniesiony na planie prostokąta z licznymi dobudówkami. Głównym akcentem elewacji frontowej jest wejście ujęte dwiema parami kolumn toskańskich, dźwigających belkowanie i trójkątny fronton.

Elewacja ogrodowa dworu jest nieco skromniejsza i wyróżnia się półkolistym ryzalitem, który poprzedza taras. Układ wnętrz jest dwutraktowy. Na osi dworu znajduje się sień oraz salon na planach prostopadłych do siebie owali. Budynek posiada czterospadowy, kryty gontem dach, który został wyokrąglony nad ryzalitem ogrodowym.

Na przełomie drugiego i trzeciego tysiąclecia rozpoczęto budowę nowej części dworu, którą zakończono w 2002 roku, w setną rocznicę urodzin św. Josemaríi Escrivy i rok jego kanonizacji. Konserwator zabytków wymagał od projektantów, aby nie została naruszona bryła zabytkowej części dworu, stąd zastosowano rozwiązanie polegające na połączeniu dwóch niezależnych budynków przeszklonym łącznikiem. To rozwiązanie stało się atrakcją obiektu, pozwalając o każdej porze roku, także zimą, podziwiać piękno ogrodu.

Park dworski

Dwór otoczony jest kilkuhektarowym parkiem, który stanowi integralną część zabytkowego kompleksu. Choć pierwotny układ parku nie zachował się do naszych czasów, miejsce to nadal zachwyca swoją przyrodą i atmosferą. Zwyczajem dawnych rezydencji szlacheckich, dzięki staraniom rodziny Chwaluczyków, w dworkowym obejściu do początku lat 90. przechadzały się piękne królewskie pawie, które zachwycały gości swymi wielobarwnymi ogonami, a także zaprzyjaźniona sarenka i płochliwe bażanty oraz czereda wiewiórek.

Obecnie stałymi gospodarzami dworkowego parku pozostają wiewiórki. Bażanty pojawiają się w okolicy od czasu do czasu, uciekając przed miejscowymi myśliwymi. Spacerując po parku, można podziwiać starodrzew i cieszyć się spokojem tego urokliwego miejsca.

Ciekawostki związane z dworem

Kiedy papież Jan Paweł II usłyszał od bp Alvaro del Portillo o nabyciu „Dworku”, bardzo spodobało mu się, że ośrodek znajduje się we wsi Boża Wola. Jakiś czas później, na kolejnym spotkaniu z bp del Portillo, dopytywał żartobliwie, wykorzystując grę słów: „Jak tam Boża Wola?”.

Ciekawostką jest również to, że na terenie pałacyku kręcone były niektóre sceny z popularnego serialu „Klan”. Dwór w Bożej Woli jest wpisany do rejestru zabytków pod numerem 1039 z 13.09.1973, a park pod numerem 564 z 20.06.1981.

Obecne funkcje dworu

Od 1992 roku dwór w Bożej Woli funkcjonuje jako ośrodek formacji chrześcijańskiej, znany po prostu jako „Dworek”. W obiekcie organizowane są kursy, rekolekcje i spotkania skierowane do różnych grup, m.in. studentów, księży czy rodziców. Po niewielkich remontach, polegających na dostosowaniu budynku do przyjęcia kilkunastu gości, „Dworek” rozpoczął swoją działalność jesienią 1992 roku.

Po kilku latach działalności oraz po kolejnym remoncie ośrodka, było możliwe zwiększenie liczby gości do dwudziestu pięciu. W tamtym czasie we wszystkie weekendy odbywały się w „Dworku” spotkania, zaś od maja do października ośrodek funkcjonował bez przerwy.

Informacje dla odwiedzających: – Dwór jest własnością prywatną i funkcjonuje jako ośrodek konferencyjno-formacyjny – Obiekt jest zamieszkany i generalnie niedostępny dla przypadkowych turystów – Nie jest widoczny z większej odległości – Aby odwiedzić dwór, najlepiej skontaktować się wcześniej z zarządzającym ośrodkiem Stowarzyszeniem Podnoszenia Kwalifikacji Kobiet – Dojazd: Boża Wola znajduje się w gminie Baranów, w powiecie grodziskim, około 30 km od Warszawy – Współrzędne GPS: 52.1872, 20.5226

Dwór w Bożej Woli na tle innych zabytków regionu

Powiat grodziski obfituje w zabytkowe obiekty, a Dwór w Bożej Woli jest jednym z wielu interesujących miejsc wartych odwiedzenia w tej okolicy. W regionie znajdują się również inne cenne zabytki, takie jak kościół parafialny pw. św. Józefa Oblubieńca NMP w Baranowie czy dwór w Kaskach powstały na przełomie XVIII i XIX wieku dla rodziny Szymanowskich herbu Ślepowron.

Warto również zwrócić uwagę na miasto-ogród Podkowa Leśna, które w całości uznane jest za obszar zabytkowy ze względu na niepowtarzalną zabudowę i zieleń. Międzywojenne podkowiańskie wille wyróżniają się zróżnicowaną architekturą: stylem dworkowym, neorenesansowym, klasycystycznym, neogotyckim, eklektycznym i modernistycznym.

W gminie Żabia Wola zachowały się liczne zabytkowe zespoły pałacowo-parkowe, takie jak pałac w stylu późnego klasycyzmu w Ojrzanowie, dwór w stylu klasycystycznym z 1850 roku w Grzegorzewicach, pałac w stylu neorenesansowym z 1860 roku w Grzmiącej, dwór w stylu klasycystycznym z 1860 roku w Osowcu, dwór z początku XIX wieku położony w Żabiej Woli oraz zespół parkowo-dworski z początku XIX wieku w Petrykozach, na terenie którego znajduje się skansen.

Podsumowanie

Dwór i park dworski w Bożej Woli to wyjątkowe miejsce na mapie powiatu grodziskiego, które łączy w sobie wartości historyczne, architektoniczne i przyrodnicze. Mimo że obiekt nie jest powszechnie dostępny dla turystów, stanowi ważny element dziedzictwa kulturowego regionu. Historia dworu, sięgająca XIX wieku, odzwierciedla losy polskich posiadłości ziemskich, które na przestrzeni lat zmieniały właścicieli i funkcje.

Dzisiejsza rola dworu jako ośrodka formacyjnego pokazuje, jak historyczne obiekty mogą znaleźć nowe zastosowanie, jednocześnie zachowując swoją zabytkową wartość. Przeszklony łącznik między starą a nową częścią budynku symbolizuje to połączenie tradycji z nowoczesnością. Choć zwiedzanie dworu wymaga wcześniejszego uzgodnienia, sama świadomość istnienia takich perełek architektury w okolicach Warszawy zachęca do eksplorowania mniej znanych, ale równie fascynujących miejsc w Polsce.