Izba Tradycji Elektrycznych Kolei Dojazdowych

Izba Tradycji EKD/WKD im. Tadeusza Gawrońskiego w Grodzisku Mazowieckim to wyjątkowe miejsce, które przenosi odwiedzających w fascynującą podróż przez historię Elektrycznych Kolei Dojazdowych oraz Warszawskiej Kolei Dojazdowej. Muzeum zostało powołane przez Warszawską Kolej Dojazdową 11 grudnia 2002 roku, dokładnie w 75. rocznicę rozpoczęcia regularnych przewozów pasażerskich na linii z Warszawy do Grodziska Mazowieckiego. Placówka powstała dzięki zaangażowaniu pracowników WKD oraz pasjonatów kolei, a w 2008 roku otrzymała imię Tadeusza Gawrońskiego – jednego z jej założycieli i pierwszego kustosza. Obecnie Izba Tradycji mieści się w zabytkowym budynku dawnej elektrowozowni EKD z 1927 roku, dokąd została przeniesiona w listopadzie 2022 roku, co znacznie wzbogaciło doświadczenie zwiedzania.

Historia EKD/WKD

Elektryczne Koleje Dojazdowe (EKD) rozpoczęły swoją działalność 11 grudnia 1927 roku, uruchamiając regularne przewozy pasażerskie na trasie z Warszawy do Grodziska Mazowieckiego. Była to pierwsza w Polsce normalnotorowa kolejka poruszająca się po w pełni zelektryfikowanych liniach. Przez lata kolej ta odgrywała kluczową rolę w rozwoju podwarszawskich miejscowości, zapewniając mieszkańcom sprawną komunikację ze stolicą. Dziś, pod nazwą Warszawska Kolej Dojazdowa, nadal pełni tę funkcję, łącząc Warszawę z Grodziskiem Mazowieckim i Milanówkiem.

Spacerując po Izbie Tradycji, można prześledzić całą historię tej wyjątkowej linii kolejowej – od okoliczności jej powstania, przez budowę, okres międzywojenny, trudne lata II wojny światowej, odbudowę zniszczeń wojennych, aż po współczesne czasy. Każdy etap rozwoju EKD/WKD został starannie udokumentowany i przedstawiony w przystępny sposób.

Ekspozycja

Wystawa w Izbie Tradycji EKD/WKD podzielona jest na siedem chronologicznie uporządkowanych działów tematycznych, które kompleksowo prezentują dzieje kolei. Kolekcja obfituje w zachowane zdjęcia, dokumenty, bilety, makiety oraz różnorodne akcesoria kolejowe. Wśród najcenniejszych eksponatów znajdują się: deska biletowa konduktora z lat 1939-1944, model koła jezdnego z 1927 roku, hełm strażacki z 1939 roku, płyty chodnikowe z napisem EKD z 1926 roku, berła, fragment słupa trakcyjnego z 1936 roku oraz zegarek motorniczego z lat trzydziestych.

Szczególnie interesującym elementem ekspozycji jest pulpit maszynisty pojazdu EN80 oraz kabina EN94-16. W zbiorach można również podziwiać obrazy, w tym dzieło Szczepana Brozycha „Lokomotywownia Grodzisk Mazowiecki” – motorniczego Elektrycznych Kolei Dojazdowych w latach 1932-1947. Jednym z nowszych eksponatów jest kompletnie wyposażone stanowisko kasowe wraz z biurem naczelnika stacji i jego zastępcy.

Makiety i dioramy

W Izbie znajdują się dwie szczegółowe makiety przedstawiające fragmenty stacji WKD w Grodzisku Mazowieckim i Komorowie. Dodatkowo można podziwiać dioramy statyczne prezentujące infrastrukturę i tabor kolejowy. Te miniaturowe rekonstrukcje pozwalają lepiej zrozumieć, jak funkcjonowała kolej na przestrzeni lat.

Historyczny tabor

Największą atrakcją Izby Tradycji są oryginalne pojazdy kolejowe, które przez dziesięciolecia służyły na linii EKD/WKD. Po przeniesieniu kolekcji do budynku dawnej elektrowozowni zwiedzający mogą podziwiać wagon motorowy EN80-16 z 1926 roku, elektryczny zespół trakcyjny EN94-40 z 1972 roku, wagon platformę z 1888 roku oraz lokomotywę spalinową 409Da-786 z 1984 roku. Te historyczne pojazdy stanowią namacalne świadectwo ewolucji transportu kolejowego w regionie.

Informacje praktyczne

Godziny otwarcia

Od 1 października 2024 roku Izba Tradycji EKD/WKD jest dostępna dla zwiedzających w następujących terminach:
Grupy zorganizowane (po wcześniejszym umówieniu): od wtorku do piątku – wejścia z przewodnikiem o godzinach 10:00 i 12:00

Osoby indywidualne: w niedziele – wejścia z przewodnikiem o godzinach 12:00 i 14:00

Ceny biletów

– Bilet normalny: 12 zł – Bilet ulgowy: 6 zł – Bilet ulgowy KDR (Karta Dużej Rodziny): 3 zł

Zakup biletów

Bilety do Izby Tradycji EKD/WKD można nabyć w kasie biletowej na stacji Grodzisk Maz. Radońska w godzinach jej otwarcia lub bezpośrednio u Kustosza Izby Tradycji, gdy kasa biletowa jest nieczynna.

Rezerwacje dla grup

W przypadku wycieczek zorganizowanych konieczne jest wcześniejsze zgłoszenie (minimum 7 dni przed planowaną wizytą) na adres mailowy Izby Tradycji. W zgłoszeniu należy podać proponowany termin, godzinę wycieczki, liczbę uczestników, ich wiek, nazwę placówki oraz dane kontaktowe organizatora.

Uwaga

Ze względu na nieogrzewaną halę elektrowozowni, w której znajduje się kolekcja Izby, zaleca się założenie odpowiedniego ubioru!

Sklep z pamiątkami

W Izbie Tradycji EKD/WKD działa sklep z gadżetami WKD, gdzie można nabyć różnorodne pamiątki związane z koleją. Dostępne są magnesy, smycze, koszulki z wizerunkami pociągów, a także zestaw pocztówek przedstawiających pociągi EKD z lat 1927-1939. To doskonałe miejsce, by zakupić unikalny upominek dla siebie lub bliskich.

Jak dojechać

Izba Tradycji EKD/WKD mieści się w Grodzisku Mazowieckim przy ul. Batorego 23, z wejściem od ul. Radońskiej. Najwygodniejszym sposobem dotarcia do muzeum jest skorzystanie z pociągów Warszawskiej Kolei Dojazdowej, które regularnie kursują między Warszawą a Grodziskiem Mazowieckim. Należy wysiąść na stacji Grodzisk Mazowiecki Radońska, przy której znajduje się Izba Tradycji.

Podsumowanie

Izba Tradycji EKD/WKD im. Tadeusza Gawrońskiego to prawdziwa perełka na mapie muzeów kolejnictwa w Polsce. Przeniesienie ekspozycji do zabytkowej elektrowozowni z 1927 roku nadało temu miejscu wyjątkowego charakteru i pozwoliło na prezentację oryginalnego taboru kolejowego. Wizyta w tym muzeum to nie tylko lekcja historii transportu, ale także okazja do poznania ważnego elementu tożsamości kulturowej regionu podwarszawskiego. Bogata kolekcja eksponatów, starannie przygotowane makiety oraz możliwość zobaczenia historycznych pojazdów sprawiają, że Izba Tradycji EKD/WKD stanowi atrakcyjną propozycję zarówno dla miłośników kolei, jak i dla wszystkich zainteresowanych historią lokalną. To miejsce, które z pewnością warto odwiedzić podczas wycieczki do Grodziska Mazowieckiego.