Park Adamowizna

Park Adamowizna to malowniczy zakątek położony w gminie Grodzisk Mazowiecki, który łączy w sobie urokliwy krajobraz, bogatą historię i kulturalne dziedzictwo. Jest to miejsce szczególne, związane z rodziną Chełmońskich, gdzie na wzniesieniu znajduje się zabytkowy dworek otoczony pięknym starodrzewem, ciekami wodnymi i bujną roślinnością. Park stanowi nie tylko oazę spokoju dla spacerowiczów i rowerzystów, ale również tętniące życiem centrum kulturalne, gdzie regularnie odbywają się wydarzenia artystyczne, warsztaty i pikniki rodzinne. Każdy, kto szuka wytchnienia od miejskiego zgiełku lub pragnie zanurzyć się w atmosferze dawnego ziemiańskiego życia, znajdzie w Parku Adamowizna idealne miejsce na jednodniową wycieczkę.

Historia Parku Adamowizna

Historia Parku Adamowizna nierozerwalnie związana jest z rodziną Chełmońskich. Około 1899 roku Adam Chełmoński, wybitny lekarz specjalizujący się w chorobach płucnych, za namową swojego brata Józefa – słynnego malarza – zakupił starą rządcówkę znajdującą się w Kuklówce. Budynek został przeniesiony i posadowiony na murowanych fundamentach w osadzie Młyniska na Starem, która później przyjęła nazwę Adamowizna – od imienia właściciela.

Adam Chełmoński wybrał niezwykle malownicze miejsce na swoją siedzibę. Dworek został usytuowany na wzgórzu, w otoczeniu rzeki Mrowny, która niemal z każdej strony opływa posiadłość, w sąsiedztwie stawu i lasu. W tym urokliwym miejscu toczyło się życie rodzinne Chełmońskich, a częstym gościem był sam Józef Chełmoński, który ukochał sobie okoliczne krajobrazy i przyrodę. Dworek pojawia się nawet na jego obrazie „Zima. Dworek o zmierzchu”, który obecnie znajduje się w Muzeum Śląskim w Katowicach.

W 2006 roku gmina Grodzisk Mazowiecki zakupiła nieruchomość od rodziny Chełmońskich i rozpoczęła starania o rewaloryzację obiektu wraz z otaczającym go parkiem. Po latach prac renowacyjnych, w listopadzie 2020 roku, obiekt został oficjalnie otwarty dla mieszkańców i turystów jako filia Ośrodka Kultury Grodzisk Mazowiecki.

Walory przyrodnicze i krajobrazowe

Park Adamowizna to prawdziwy raj dla miłośników przyrody. Na obszarze prawie 2,5 hektara rozciąga się unikatowy park krajobrazowy o historycznych założeniach, porośnięty bogatym starodrzewem mieszanym. Spacerując alejkami parku, można podziwiać malownicze widoki na staw, rzekę Mrowną oraz otaczające wzgórza.

Teren parku charakteryzuje się bardzo zróżnicowaną rzeźbą, ze zbiornikiem wodnym i dwoma ciekami wodnymi, co dodatkowo podnosi jego walory krajobrazowe. W otoczeniu dworku rosną liczne krzewy ozdobne, a cały park stanowi doskonałe miejsce do obserwacji lokalnej flory i fauny.

Na terenie parku wytyczono szutrowe i asfaltowe ścieżki, które idealnie nadają się do spacerów i przejażdżek rowerowych. Stary drzewostan dodaje uroku temu miejscu, tworząc przyjemny cień w upalne dni i malownicze tło dla zabytkowego dworku.

Dworek Adama Chełmońskiego

Centralnym punktem Parku Adamowizna jest zabytkowy dworek rodziny Chełmońskich, zwany również „dworkiem na górce” ze względu na jego usytuowanie na wzniesieniu. Jest to drewniany budynek o konstrukcji ryglowej, z dachem kopertowym pokrytym dachówką ceramiczną.

Architektura dworku

Dworek ma kształt prostokąta o wymiarach 14,42 m x 8,69 m. Jest to budynek parterowy z użytkową częścią poddasza, gdzie znajduje się pokój mieszkalny z dużym drewnianym balkonem podpartym kolumnami. Do budynku dostawiono ganek kolumnowy, w którym zlokalizowano główne wejście. Układ pomieszczeń w amfiladzie nawiązuje prostotą formy i konstrukcji do XVII-XVIII-wiecznego „dworu polskiego”.

Ściany dworku mają konstrukcję ryglową, stropy są belkowo-deskowe, a więźba dachowa płatwiowa z jętkami na ściankach stolcowych. Całość tworzy harmonijną kompozycję, która przenosi nas w czasy świetności polskiego ziemiaństwa.

Obecne funkcje dworku

Obecnie dworek funkcjonuje jako filia Ośrodka Kultury Grodzisk Mazowiecki. Działalność placówki ukierunkowana jest na edukację i organizację wydarzeń kulturalnych – wystaw, koncertów, warsztatów, potańcówek na dechach czy plenerów malarskich. Większość tematów koncentruje się wokół obyczajów ziemiańskich, kultury i sztuki przełomu XIX i XX wieku.

Program kulturalny i edukacyjny placówki odnosi się do historii dwóch braci – uznanego malarza Józefa oraz wybitnego lekarza, ordynatora Szpitala Dzieciątka Jezus – Adama Chełmońskiego. W ofercie kulturalnej znajdują się cykliczne plenery malarskie, podczas których pasjonaci malarstwa mogą szlifować swoje umiejętności pod okiem doświadczonego instruktora.

Dworek jest dostępny do zwiedzania, a przestrzeń parkowa otwarta dla spacerowiczów. Wstęp do parku jest bezpłatny. Przy odrobinie szczęścia można skosztować tradycyjnych podpłomyków z kuchni plenerowej albo ziołowej herbatki ze zbiorów z przydworkowego ogródka.

Wydarzenia i atrakcje w Parku Adamowizna

Park Adamowizna to nie tylko miejsce spacerów i odpoczynku, ale również tętniące życiem centrum kulturalne, gdzie regularnie odbywają się różnorodne wydarzenia i warsztaty.

Cykliczne wydarzenia

Jednym z najważniejszych wydarzeń jest coroczny rodzinny piknik organizowany w Parku Dworku Adama Chełmońskiego. Podczas pikniku można uczestniczyć w warsztatach, pokazach i zabawach dla całych rodzin. W programie znajdują się m.in. pokazy walk rycerskich, warsztaty ceramiczne, łucznicze i konstruktorskie. Wieczorem organizowane są potańcówki na dechach z muzyką ludową, które przyciągają zarówno młodszych, jak i starszych uczestników.

W okresie wakacji odbywają się cykle spotkań, takie jak „Spotkania w domu Doktora”, podczas których można poznać właściwości ziół, nauczyć się robić naturalne kremy i mazidła czy powrócić do dawnych eko-rozwiązań, jak np. termofor z pestek wiśni lub poduszka z gryki.

Park jest również miejscem organizacji plenerów malarskich, które nawiązują do tradycji malarskich Józefa Chełmońskiego. Zwieńczeniem plenerów są wernisaże prac uczestników, które można podziwiać w dworku.

Atrakcje dla odwiedzających

Poza wydarzeniami kulturalnymi, Park Adamowizna oferuje wiele atrakcji dla odwiedzających. Na terenie parku znajdują się ławeczki i szachowe stoliki, które zachęcają do odpoczynku i relaksu. Zadbane i ciekawie zaprojektowane alejki prowadzą przez najpiękniejsze zakątki parku, pozwalając na podziwianie lokalnej przyrody.

W parku można również zobaczyć wiklinowe rzeźby ptaków inspirowane obrazami Józefa Chełmońskiego – żurawie, czaple, bociany czy dropie, które wzbogacają przestrzeń parku i stanowią dodatkową atrakcję dla odwiedzających.

Park Adamowizna jest otwarty dla zwiedzających przez cały rok. Najlepszy czas na odwiedziny to wiosna i lato, kiedy przyroda jest w pełni rozkwitu, a w dworku organizowanych jest najwięcej wydarzeń kulturalnych. Warto sprawdzić kalendarz wydarzeń na stronie Ośrodka Kultury Grodzisk Mazowiecki przed planowaną wizytą.

Jak dojechać do Parku Adamowizna

Park Adamowizna znajduje się we wsi Adamowizna w gminie Grodzisk Mazowiecki. Dojazd do tego malowniczego miejsca jest możliwy zarówno transportem publicznym, jak i samochodem.

Transport publiczny

Najbliższe przystanki autobusowe to Adamowizna/Łosia, Adamowizna/Królicza oraz Adamowizna/Szkoła. Do Parku Adamowizna można dojechać autobusami linii 23, 31, 58 i 63. Z przystanku Adamowizna/Łosia do parku jest około 7 minut spacerem, natomiast z przystanku Adamowizna/Szkoła – około 11 minut.

Dla osób podróżujących koleją, najbliższą stacją jest Grodzisk Mazowiecki Jordanowice, skąd do parku można dojść pieszo w około 21 minut. Nieco dalej znajdują się stacje Grodzisk Mazowiecki Radońska (około 48 minut pieszo) oraz Grodzisk Mazowiecki (około 61 minut pieszo).

Samochodem

Dla osób podróżujących samochodem, przy dworku znajduje się niewielki parking z eko-kratką o powierzchni 83 m². Warto jednak pamiętać, że liczba miejsc parkingowych jest ograniczona, szczególnie podczas większych wydarzeń.

Bilety na autobus z Grodziska Mazowieckiego do Adamowizny kosztują około 2 PLN, a czas przejazdu to zaledwie kilka minut. Połączenia realizowane są przez PKS Tarnobrzeg Sp. z o.o. w ramach trasy Brwinów – Grodzisk Mazowiecki. Warto sprawdzić aktualny rozkład jazdy przed planowaną podróżą.

Podsumowanie

Park Adamowizna to wyjątkowe miejsce na mapie Grodziska Mazowieckiego, które łączy w sobie walory przyrodnicze, historyczne i kulturalne. Zabytkowy dworek rodziny Chełmońskich, malowniczy park krajobrazowy z bogatym starodrzewem, staw i rzeka Mrowna tworzą unikatową kompozycję, która zachwyca o każdej porze roku. To idealne miejsce zarówno na krótki odpoczynek podczas rowerowej wycieczki, jak i na dłuższy pobyt połączony z uczestnictwem w wydarzeniach kulturalnych.

Działalność kulturalna i edukacyjna prowadzona w dworku sprawia, że Park Adamowizna tętni życiem i przyciąga odwiedzających w różnym wieku. Warsztaty, plenery malarskie, pikniki rodzinne i potańcówki na dechach to tylko niektóre z atrakcji, jakie czekają na gości. Dzięki staraniom gminy Grodzisk Mazowiecki i pracowników Ośrodka Kultury, to historyczne miejsce zyskało nowe życie i stało się ważnym punktem na kulturalnej mapie regionu.

Wizyta w Parku Adamowizna to podróż w czasie – do epoki, gdy bracia Chełmońscy tworzyli tu swoją małą ojczyznę. To również okazja do obcowania z pięknem przyrody i sztuki w wyjątkowym otoczeniu. Niezależnie od pory roku, Park Adamowizna zawsze ma coś do zaoferowania swoim gościom – ciszę, spokój, piękne widoki i bogatą ofertę kulturalną.